بزرگ ترین غار دست کند ایران
غار کرفتو بی شک یکی از جذاب ترین نقاط دیدنی غرب کشور محسوب می شود که ایرانیان باستان بدون داشتن ابزار برقی و تنها با وسایل دستی آن را ایجاد کردند
 غار کرفتو,تصاویر غار کرفتو ,معماری غار کرفتو

 غار کرفتو مجموعه ای از زیبایی های طبیعی و تلاش انسان های پیشین برای غلبه بر طبیعت و زندگی بهتر و ایمن تر است. این اثر باستانی و تاریخی در صخره مرتفعی حدود 70 کیلومتری شمال غرب شهر دیواندره و با احتساب همین مسافت تقریبی در شرق شهر سقز واقع شده است. غار کرفتو از نوع غارهای آهکی و طبیعی است و به احتمال زیاد در دوران سوم زمین شناسی شکل گرفته است.
  غار کرفتو,تصاویر غار کرفتو ,معماری غار کرفتو

 در گذشته بر اثر سکونت اقوام گوناگون، تغییرات، دگرگونی ها و دخل و تصرفاتی در غار ایجاد شده و فضاهایی به صورت اتاق های تو در تو، راهرو و دالان عبوری و .... به وجود آمده و از این جهت غار کرفتو در میان غارهای دست کند از شهرت خاصی برخوردار است و این شهرت بی دلیل نیست زیرا این غار از لحاظ بافت ساختمانی بی نظیر است. ارتفاع دهانه ورودی غار (دهانه ورودی فعلی) از سرِ تپه حدود 20 الی 25 متر بوده که در گذشته راهی نسبتا سخت و دشوار در کمر کوه و صخره بیرونی، هدایت بازدیدکنندگان به داخل غار را به عهده داشت، به صورتی که با قرار دادن تعدادی سنگ چین و استفاده از پلکان های چوبی علاقه مندان می توانستند با دشواری به داخل راه یابند.
  غار کرفتو,تصاویر غار کرفتو ,معماری غار کرفتو

 معماری غار
در قسمت جلویی غار، چهار طبقه معماری صخره ای و دست کند ایجاد شده که در هر طبقه علاوه بر ایجاد اتاق های تو در تو با پنجره ها و نورگیرهایی به فضای بیرونی و درگاهی های مربوطه ساخته شده اند. دالان ها و راهروهای عبوری به منظور ارتباط به طبقات، پله ای تراشیده شده در سنگ و حتی ایجاد جای مناسب کلون و چفت و بست پنجره ها و درگاهی ها باعث تامین امنیت هر قسمت می شده و این موضوع نشان از نوعی معماری پیشرفته در آن زمان دارد. البته به دلیل ریزش هایی که در اثر گذشته زمان در صخره های بیرونی و پیرامون دهانه ورودی در مجموعه معماری صخره ای غار ایجاد شده، تعداد اتاق ها و راهروهای موجود در کلیه طبقات در حال حاضر مشخص نیست و به نظر می رسد مجموعه معماری صخره ای و دست ساز غار بسیار گسترده تر از وضعیت کنونی آن بوده باشد و آثار این تخریب ها هنوز هم کاملا مشخص است. روی دیوارهای برخی از اتاق های غار و راهروهای عبوری آنها نقوشی از جانوران و گیاهان وجود دارد. زیباترین بخش معماری غار، طبقه سوم آن است. دقت در تراشیدن و کندن اتاق ها، فرم خاص سقف ها به شیوه کمانی و ایجاد درگاهی ها و پله های آستانه آن در پنجره ها و نورگیرهای اتاق ها از اهمیت خاصی برخوردار است و از نظر تزئینات موجود در پنجره ها قابل مقایسه با آثار موجود در معماری تپه نوشیجان ملایر از دوران مادهاست.
  غار کرفتو,تصاویر غار کرفتو ,معماری غار کرفتو

 غاری برای الهه یونانی
روی سردر ورودی یکی از اتاق های طبقه سوم کتیبه ای یونانی وجود دارد که تا حد زیادی صدمه دیده است. در این کتیبه از الهه هراکلس یاد شده و به همین دلیل بسیاری این غار را معبد الهه یونانی نامگذاری کرده اند. در این کتیبه آمده است: «این خانه هراکلس است، هر کس در ان وارد شود در امان است.» وجود این کتیبه سبب شده تا برخی را عقیده بر این باشد که احتمالا این غار مدتی به صورت موقت مورد سکونت و استقرار سلوکیان (جانشینان پس از اسکندر مقودنی) قرار گرفته که پس از فتوحات مهرداد دوم اشکانی به سمت غرب ایران حرکت کرده اند.
  غار کرفتو,تصاویر غار کرفتو ,معماری غار کرفتو

 شناسایی کامل غیرممکن
ستون فقرات اصلی غار نزدیک به 750 متر طول دارد که در این مسیر پر پیچ و خم، دهانه ها و دالان های گوناگونی منشعب می شود و به همین جهت تاکنون کسی قادر به شناسایی تمامی این مسیرها و تهیه نقشه کامل از آن نشده است. مسیر طبیعی غار در طول خویش دارای تفاوت های بسیاری است، به طوری که در برخی بخش ها علاوه بر وسعت خاص دالان ها و تالارهای طبیعی و ارتفاع زیاد سقف آنها، قسمت هایی وجود دارد که باید به حالت سینه خیز و به دشواری از آنها عبور کرد. همین وضعیت خاص باعث شده افسانه ها و داستان های بسیاری در میان اهالی منطقه وجود داشته باشد و بسیاری از طلسم غار و نحوه ایجاد آن سخن به میان آورند. حتی این امر در نوشته های نویسندگان محلی استان تاثیر گذاشته و به ذکر چنین مطالبی پرداخته اند. غار کرفتو با شماره 330 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
  غار کرفتو,تصاویر غار کرفتو ,معماری غار کرفتو

 چطور برویم؟
بسته به اینکه مبدا سفر شما کجاست، راه های مختلفی برای رسیدن به غار کرفتو وجود دارد:
1- از طریق استان کردستان: از سنندج تا شهر دیواندره 95 کیلومتر فاصله است. این مسیر یک بانده با آسفالت خوب و تماما کوهستانی است. از دیواندره به سمت سقز حرکت کنید. پس از طی 37 کیلومتر، یک سه راهی در سمت راست وجود دارد که به سه راهی تکاب معروف است. تابلو غار کرفتو در ابتدای سه راهی نصب شده. از سه راهی تکاب تا غار دقیقا 33 کیلومتر فاصله است. کل مسیر آسفالت و یک بانده است. کیفیت آسفالت مطلوب است. در این مسیر دو، سه راهی وجود دارد که در هر دو لازم است به سمت چپ بپیچید هر چند تابلوی راهنمایی به سمت غار وجود دارد.
2- مسیر تهران – زنجان: اگر از تهران صرفا به قصد بازدید غار کرفتو حرکت می کنید (تصمیم ندارید به همدان یا سنندج بروید یا اینکه بخواهید بعدا از طریق سنندج به تهران بازگردیید) فاصله تهران تا زنجان حدود 320 کیلومتر و اتوبان است. از زنجان تا دیواندره از طریق بیجار حدود200 کیلومتر فاصله است که جاده آن آسفالت و یک بانده و بخشی از آن کوهستانی است. (جمعا از تهران تا دیواندره 520 کیلومتر و تا غار کرفتو 590 کیلومتر است.) اگر می خواهید این مسیر را انتخاب کنید بازدید از تخت سلیمان واقع در 42 کیلومتری تکاب را به شما توصیه می کنیم. لازم به توضیح است که یک راه میانبر بسیار کوتاه شما را از تکاب به غار کرفتو هدایت خواهد کرد.
3- از طریق آذربایجان شرقی: مسیر تبریز، عجب شیر، بناب، ملکان، میاندوآب، بوکان، سقفز، غار کرفتو را طی کنید.
4- از طریق آذربایجان غربی: مسیر ارومیه، مهاباد، بوکان، سقز، غار کرفتو را طی کنید.
به یاد داشته باشیم
* در محوطه مقابل غار، پارکینگ نسبتا بزرگی برای توقف خودرو وجود دارد.
*نزدیک ترین پمپ بنزین با غار 15 کیلومتر فاصله دارد. پمپ بنزین دیگر در جاده دیواندره – سقز و در زرینه (حدود 40 کیلومتری غار) واقع شده است.
* سرویس بهداشتی نسبتا قابل قبول است. توالت فرنگی برای بیماران و بازدیدکنندگان خارجی موجود نیست.
*یک فروشگاه کوچک در محوطه وجود دارد.
* رستوران موجود نیست.
* آب آشامیدنی در دسترس است هرچند توصیه می شود در فصول گرم سال آب آشامیدنی بهداشتی همراه خود داشته باشید.
* از پارکینگ تا طبقه اول غار 220 پله وجود دارد. این مکان برای سالمندان ناتوان، بیماران با آرتروز پیشرفته زانو و بیماران با ناراحتی قلبی پیشرفته مناسب نیست.
* آنتن دهی تلفن همراه مطلوب است.
*برای ورود به غار لازم است بلیت تهیه کنید.
*بروشور به زبان فارسی موجود است. اگر درخواست کنید به شما تحویل می دهند.
*معمولا داخل غار راهنما حضور ندارد.
*در صورت قطع برق، اعماق غار فوق العاده تاریک می شود. توصیه می شود یک چراغ قوه کوچک همراه خود داشته باشید.
*غار متعلق به همه است، از نوشتن یا حکاکی هر نوع یادگاری بر دیوارهای غار جدا پرهیز کنید.
*در محوطه بیرونی غار درخت یا سایه بان وجود ندارد. اگر قصد دارید برای مدت طولانی در این محوطه بمانید، مراقب آفتاب سوختگی باشید.
*محوطه بیرونی و همچنین فضاهای داخل غار دارای پله های متعدد و پستی و بلندی بسیار است، مراقب کودکان خود باشید.
*در دهانه های خروجی غار نرده های چوبی درست کرده اند که علاوه بر شکل زیبا مانع سقوط بازدیدکنندگان می شود. به این نرده ها تکیه ندهید. خطر سقوط در این بخش برای کودکان بسیار جدی و خطرناک است.
*هتل های قابل قبول جهت اقامت در شهرهای سنندج، سقز و مهاباد قرار دارد.